Eerste ziekenhuis met vondelingenkamer

Isala in Zwolle opent begin volgend jaar als eerste ziekenhuis in Nederland een vondelingenkamer. Vrouwen kunnen daar anoniem hun baby achterlaten. Kinderen te vondeling leggen is strafbaar, maar het ziekenhuis is niet bang voor juridische consequenties.

‘Het is triest dat met enige regelmaat kinderen te vondeling worden gelegd met soms fatale gevolgen’, zegt Rob Dillmann, voorzitter van de raad van bestuur van Isala tegen de Volkskrant. ‘Als ziekenhuis vinden wij het onze verantwoordelijkheid om ook in deze noodsituaties opvang te bieden.’

Isala werkt samen met de Stichting Beschermde Wieg, die afgelopen jaar vondelingenkamers heeft geopend bij particuliere woningen in Papendrecht, Groningen, Middelburg en Oudenbosch. Als een kind in de wieg wordt gelegd en de moeder vertrekt, wordt de deur automatisch vergrendeld en krijgen vrijwilligers een seintje.

Gynaecoloog Harm de Haan: ‘Een ziekenhuis kan dat beter regelen. Hier staan dag en nacht kinderartsen, maatschappelijk werk en verpleegkundigen klaar.’ Barbara Muller, initiatiefneemster van de Stichting Beschermde Wieg, is enthousiast dat Isala als eerste ziekenhuis een vondelingenkamer begint. ‘Ze durven hun nek uit te steken, dat is heel moedig.’

‘Geen toereikende oplossing’
De vondelingenkamers worden vooralsnog gedoogd. De Raad voor Strafrechtstoepassing en Jeugdbescherming (RSJ) vindt de kamers weliswaar ‘geen toereikende oplossing’ voor moeder en kind, maar benadrukte vorig jaar in een advies dat een verbod niet helpt om de problemen te voorkomen waardoor vrouwen hun kind te vondeling leggen.

In augustus 2014 schreef de toenmalige staatssecretaris Teeven (Justitie) dat het moeilijk is om bestuurs- danwel strafrechtelijk op te treden tegen vondelingenkamers. Als er daadwerkelijk een baby wordt achtergelaten, is vervolging van degenen achter een vondelingkamer ‘in theorie’ mogelijk, schreef hij aan de Tweede Kamer. Het Openbaar Ministerie moet daar per geval over oordelen.

Het ziekenhuis is niet bang voor een eventuele rechtszaak of proefproces. ‘Ik verwacht geen problemen qua strafbaarheid’, zegt gynaecoloog De Haan. ‘De wet moet worden aangepast: het recht om te leven heeft meer prioriteit dan het recht te weten wie je ouders zijn.’

Contact met de moeder
Anders dan de ‘babyluikjes’ in België en Duitsland bieden de vondelingenkamers de kans om contact te leggen met de moeder. De Haan: ‘Hopelijk gaat ze even rustig zitten en voelt ze zich veilig. Mogelijk komt ze tot inkeer en drukt op de groene knop in de kamer. Dan komt er direct iemand van Kindergeneeskunde of Maatschappelijk werk. De moeder kan medische hulp krijgen en samen zoeken we alternatieven voor het wanhopig achterlaten van de baby.’

In Nederland zijn wettelijk geen mogelijkheden om anoniem een kind af te staan, zoals de vondelingenkamers faciliteren. Wel kan een vrouw na een bevalling een kind afstaan onder geheimhouding: een moeder kan voor de buitenwereld anoniem bevallen en toch hulp krijgen. Voor het kind garandeert dat toegang tot zijn of haar afstammingsgegevens.

Maar voor sommige vrouwen is ook die barrière nog hoog, zegt Barbara Muller van de Stichting Beschermde Wieg. ‘Dat zijn bijvoorbeeld incestslachtoffers of vrouwen die vrezen voor eerwraak.’
In 2016 wil de stichting een volgende stap mogelijk maken: anoniem bevallen. Waar een dergelijk centrum met verloskundigen en andere hulpverleners komt, is nog niet bekend. Ook de Raad voor Strafrechtstoepassing en Jeugdbescherming adviseerde vorig jaar om, naar Duits voorbeeld, ‘vertrouwelijk bevallen’ wettelijk te regelen.

Bron: de Volkskrant