Luchtvervuiling beïnvloedt kinderhersenen

De huidig geldende EU-limieten voor luchtverontreiniging zijn mogelijk niet laag genoeg. Onderzoek uitgevoerd door o.a. Erasmus MC wijst uit dat luchtverontreiniging gerelateerd is aan verschillen in de hersenen en cognitieve functie bij kinderen. De invloed van luchtverontreiniging begint in de baarmoeder en heeft gevolgen op de structuur en functie van de hersenen op latere leeftijd, zelfs bij de als veilig veronderstelde huidige normen voor luchtverontreiniging. De onderzoekers uit het Generation R project van Erasmus MC publiceren hun bevindingen vandaag in Biological Psychiatry.

De hersenen van een foetus zijn bijzonder kwetsbaar, omdat foetussen  nog niet beschikken over  mechanismen om giftige stoffen uit de omgeving te weren. Het was al bekend dat blootstelling aan luchtverontreiniging, met name fijnstof, schade toe kan brengen aan longen, hart en andere organen. Het onderzoek, uitgevoerd onder deelnemers van Generation R, laat zien dat ook de hersenen tijdens hun ontwikkeling beïnvloed worden door blootstelling aan luchtverontreiniging via de moeder, zelfs als die verontreiniging onder de geldende EU-limieten blijft.

Blootstelling aan fijne deeltjes tijdens het foetale leven wordt in verband gebracht met een dunnere hersenschors. De studie toont aan dat deze hersenverschillen gedeeltelijk bijdragen aan problemen met ‘inhibitie’ – het vermogen om zelfbeheersing over verleidingen en impulsief gedrag te reguleren – wat verband houdt met psychische gezondheidsproblemen zoals verslavend gedrag en ADHD.

Beeldvorming van de hersenen, uitgevoerd tussen de leeftijd van 6 tot 10 jaar, vertoonde verschillen in de dikte van de hersenschors. Ondanks de relatie tussen deze hersenverschillen en de blootstelling aan fijne deeltjes, lagen de gemiddelde woonniveaus van fijne deeltjes in de studie ver onder de aanvaardbare grens – slechts 0,5% van de zwangere vrouwen in de studie werd blootgesteld aan niveaus die als onveilig worden beschouwd. De gemiddelde woningniveaus van stikstofdioxide lagen precies op de veilige limiet.

De studie werd geleid door dr. Monica Guxens van ISGlobal in Barcelona. Hoofdonderzoeker in Nederland is dr. Hanan El Marroun. Beiden zijn verbonden aan de afdeling Kinder- en Jeugdpsychatrie/psychologie van Erasmus MC. Het onderzoek maakte gebruik van gegevens uit Generation R, een groot bevolkingsonderzoek in Nederland, waarbij zwangere vrouwen en hun kinderen worden gevolgd. Guxens c.s. hebben het luchtvervuilingsniveau thuis gemeten en een hersenscan afgenomen bij 783 kinderen.

Dr. Guxens: “De hersenverschillen die wij hebben waargenomen, kunnen op lange termijn zorgen voor een verhoogd risico op psychische stoornissen en bijvoorbeeld slechte schoolprestaties, zoals blijkt uit andere onderzoeken.”

Erasmus MC is het grootste Universitair Medisch Centrum van Nederland. Het zet zich in voor een gezonde bevolking. Bijna 13.000 medewerkers spannen zich dagelijks in voor excellente zorg door internationaal baanbrekend onderzoek en onderwijs. Zij vergroten de kennis over ziekte en gezondheid en verbinden de nieuwste wetenschappelijke inzichten met praktisch én preventief handelen, zodat patiënten hier optimaal van profiteren en gezonde mensen gezond kunnen blijven. Zichtbaar beter zijn en voorop blijven lopen op het gebied van complexe, innovatieve en acute zorg door samenwerking met anderen, zijn belangrijke ambities van het Erasmus MC.